Call us now:
Towarzystwo Thule i okultystyczne korzenie nazizmu
Na przełomie 1917 i 1918 roku, gdy Niemcy chyliły się ku upadkowi w I wojnie światowej, w Monachium powstała tajna organizacja, która miała nieproporcjonalnie duży wpływ na przyszłość nie tylko Niemiec, ale i całego świata. Towarzystwo Thule, bo o nim mowa, stanowiło fascynujące połączenie okultyzmu, germańskiego mistycyzmu i skrajnego nacjonalizmu, które stworzyło ideologiczny fundament dla ruchu, który wkrótce miał przekształcić się w nazizm.
Geneza i cele Towarzystwa Thule
Rudolf von Sebottendorf – założyciel Towarzystwa Thule
Towarzystwo Thule (Thule-Gesellschaft) zostało oficjalnie założone przez Rudolfa von Sebottendorfa na przełomie 1917 i 1918 roku w Monachium. Organizacja powstała jako bawarski oddział volkistowskiej grupy Germanenorden (Zakon Germański), która działała w Niemczech od 1912 roku. Na zewnątrz funkcjonowała jako „Grupa badawcza nad starożytnościami germańskimi”, będąc w rzeczywistości tajnym stowarzyszeniem o orientacji rasistowskiej i okultystycznej.
Nazwa organizacji pochodzi od mitycznej wyspy Thule, która dla starożytnych Greków była najbardziej na północ wysuniętym lądem. W germańskiej mitologii Thule utożsamiano z praojczyzną nordyckich ludów, co nadawało nazwie głęboko symboliczne znaczenie dla wyznawców nordyckich kultów.
„Naszym celem jest odbudowa wielkości germańskiej rasy poprzez odkrycie jej starożytnych korzeni i przywrócenie czystości krwi. Tylko przez powrót do pradawnej mądrości Thule możemy stworzyć nowe wielkie Niemcy.”
Główne cele organizacji obejmowały:
- Badanie prehistorii i mitologii germańskiej
- Poszukiwanie „aryjskich korzeni” niemieckiego narodu
- Propagowanie idei wyższości rasy aryjskiej
- Zwalczanie wpływów żydowskich w niemieckim społeczeństwie
- Stworzenie ideologicznych podstaw dla „nowych Niemiec”
Członkowie Towarzystwa wierzyli, że prehistoryczną siedzibą pierwszych Germanów była właśnie kraina Thule, której wielka cywilizacja została zniszczona. Ich misją było zbadanie tej zapomnianej kultury i religii, a następnie przywrócenie jej do życia w nowoczesnych Niemczech.
Powiązania z nazizmem
Hotel Vierjahreszeiten w Monachium – siedziba Towarzystwa Thule
Wpływ Towarzystwa Thule na powstanie i rozwój nazizmu jest jednym z najbardziej fascynujących aspektów tej organizacji. Choć Adolf Hitler prawdopodobnie nigdy nie był formalnym członkiem Towarzystwa, to powiązania między Thule a NSDAP są niezaprzeczalne i wielopłaszczyznowe.
Niemiecka Partia Robotników
Jednym z najważniejszych wkładów Towarzystwa Thule w powstanie nazizmu było utworzenie Niemieckiej Partii Robotników (Deutsche Arbeiterpartei, DAP). W styczniu 1919 roku członek Thule, Karl Harrer, wraz z Antonem Drexlerem założyli DAP – partię, która miała dotrzeć z volkistowskim przekazem do niemieckiej klasy robotniczej.
We wrześniu 1919 roku do DAP dołączył Adolf Hitler, który szybko przejął kontrolę nad organizacją. W 1920 roku zmienił jej nazwę na Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników (NSDAP), która stała się fundamentem ruchu nazistowskiego.
Legitymacja partyjna DAP Adolfa Hitlera z numerem 555 (faktycznie był 55. członkiem partii)
Völkischer Beobachter
W czerwcu 1918 roku Rudolf von Sebottendorf zakupił małą gazetę „Münchener Beobachter” za 5000 marek, przekształcając ją w „Münchener Beobachter und Sportsblatt”. Gazeta ta stała się oficjalnym organem prasowym Towarzystwa Thule.
W grudniu 1920 roku tytuł został przejęty przez NSDAP i przemianowany na „Völkischer Beobachter”, stając się głównym organem prasowym partii nazistowskiej aż do końca II wojny światowej.
Kadry dla NSDAP
Wielu prominentnych członków Towarzystwa Thule później zajęło wysokie stanowiska w strukturach NSDAP i III Rzeszy. Do najważniejszych należeli:
- Rudolf Hess – zastępca Hitlera
- Alfred Rosenberg – główny ideolog partii
- Hans Frank – późniejszy Generalny Gubernator okupowanej Polski
- Julius Streicher – wydawca antysemickiego pisma „Der Stürmer”
- Dietrich Eckart – mentor Hitlera i współautor „Mein Kampf”
- Gottfried Feder – ekonomista NSDAP
- Karl Harrer – współzałożyciel DAP
- Heinrich Himmler – szef SS i jeden z głównych architektów Holokaustu
„To właśnie do członków Towarzystwa Thule Hitler zwrócił się jako pierwszy i to z nich sformowała się grupa jego wiernych współpracowników. To nasz brat Karl Herrer założył Niemiecką Partię Robotników. To wreszcie nasi ludzie wydawali «Münchener Beobachter», czyli dzisiejszy «Völkischer Beobachter». Z tych trzech źródeł Hitler stworzył Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników.”
Kluczowe postacie Towarzystwa Thule
Rudolf von Sebottendorf w stroju oficjalnym
Rudolf von Sebottendorf (1875-1945)
Właściwie Adam Alfred Rudolf Glauer, założyciel i lider Towarzystwa Thule. Urodzony w Saksonii w rodzinie kolejarza, prowadził awanturnicze życie jako marynarz, poszukiwacz złota i inżynier. W Turcji zainteresował się okultyzmem, sufizmem i kabałą. Bezpodstawnie przyjął tytuł barona. Po powrocie do Niemiec założył bawarską gałąź Germanenorden, przekształconą później w Towarzystwo Thule.
Po upadku Towarzystwa Thule wyjechał z Niemiec. W 1933 roku wydał książkę „Przed Hitlerem”, w której twierdził, że to jego organizacja stworzyła fundamenty ruchu nazistowskiego. Książka została natychmiast skonfiskowana przez nazistów, a Sebottendorf aresztowany i wydalony z Niemiec. Podczas II wojny światowej pracował dla niemieckiego wywiadu w Turcji. Popełnił samobójstwo 8 maja 1945 roku, rzucając się w wody Bosforu.
Dietrich Eckart – mentor Adolfa Hitlera i członek Towarzystwa Thule
Dietrich Eckart (1868-1923)
Poeta, dramaturg i dziennikarz, jeden z najważniejszych członków Towarzystwa Thule. Stał się mentorem młodego Adolfa Hitlera, wprowadzając go w kręgi monachijskiej elity i pomagając mu rozwinąć umiejętności oratorskie. Był pierwszym redaktorem naczelnym „Völkischer Beobachter” po przejęciu gazety przez NSDAP.
Hitler zadedykował mu drugą część „Mein Kampf”, a Eckart jest często cytowany jako autor stwierdzenia: „Podążajcie za Hitlerem! On będzie tańczył, ale to ja napisałem muzykę”. Zmarł w grudniu 1923 roku, krótko po nieudanym puczu monachijskim.
Inne znaczące postacie
Alfred Rosenberg – główny ideolog nazizmu
Heinrich Himmler – szef SS i członek Towarzystwa Thule
Wśród innych znaczących członków Towarzystwa Thule znaleźli się:
- Karl Harrer – współzałożyciel DAP, pierwszej partii, która przekształciła się w NSDAP
- Anton Drexler – współzałożyciel DAP, który wprowadził Hitlera do partii
- Gottfried Feder – ekonomista, autor wczesnego programu gospodarczego NSDAP
- Hans Frank – późniejszy Generalny Gubernator okupowanej Polski
- Karl Maria Wiligut – okultystyczny doradca Heinricha Himmlera
Symbolika i rytuały
Symbol Towarzystwa Thule – swastyka otoczona mieczem i wieńcem dębowym
Symbolika Towarzystwa Thule miała ogromne znaczenie dla jego członków i wywarła trwały wpływ na ikonografię nazistowską. Głównym symbolem organizacji była swastyka otoczona koroną promieni, leżąca za nagim mieczem – symbol, który później został zaadaptowany przez NSDAP.
Swastyka
Swastyka, symbol obecny w wielu kulturach świata, w tym hinduizmie i buddyzmie, została przyjęta przez Towarzystwo Thule jako znak aryjskiej rasy. Według niektórych źródeł, to właśnie Anton Drexler, członek Towarzystwa, namówił Hitlera do przyjęcia swastyki jako symbolu NSDAP.
W interpretacji Towarzystwa Thule, swastyka symbolizowała słońce, życie, siłę i czystość rasy aryjskiej. Była również postrzegana jako magiczny symbol, który miał przynosić szczęście i powodzenie.
Mityczna kraina Thule
Artystyczna wizja mitycznej krainy Thule
Nazwa Towarzystwa pochodziła od mitycznej wyspy Thule, która według starożytnych Greków była najbardziej na północ wysuniętym lądem. W germańskiej mitologii Thule utożsamiano z praojczyzną nordyckich ludów.
Członkowie Towarzystwa wierzyli, że Thule było kolebką aryjskiej cywilizacji, która posiadała zaawansowaną wiedzę i technologię. Według ich przekonań, ta starożytna cywilizacja została zniszczona przez kataklizm, a jej ocalali potomkowie dali początek germańskim plemionom.
Rytuały i praktyki
Towarzystwo Thule było zorganizowane na wzór loży masońskiej, z wielostopniową hierarchią i tajnymi rytuałami inicjacyjnymi. Członkowie musieli udowodnić swoje „czysto aryjskie” pochodzenie przez co najmniej trzy pokolenia wstecz.
Spotkania Towarzystwa odbywały się w monachijskim Hotelu Vierjahreszeiten (Cztery Pory Roku), gdzie w salach ozdobionych swastykami i germańskimi runami członkowie uczestniczyli w ceremoniach przy akompaniamencie fisharmonii i żeńskiego chóru.
„Naszym celem jest odtworzenie starożytnych germańskich misteriów, które pozwolą nam odzyskać utraconą wiedzę naszych przodków. Tylko przez powrót do pradawnych rytuałów możemy obudzić uśpioną moc aryjskiej krwi.”
Członkowie Towarzystwa celebrowali przesilenia letnie i zimowe, nawiązując do przedchrześcijańskich germańskich świąt. Wierzyli również w magiczną moc run i praktyki medytacyjne, które miały otwierać dostęp do pradawnej wiedzy.
Chronologia wydarzeń (1918-1925)
| Data | Wydarzenie | Znaczenie |
| Styczeń 1918 | Oficjalne założenie Towarzystwa Thule przez Rudolfa von Sebottendorfa | Początek działalności organizacji, która stanie się ideologicznym fundamentem nazizmu |
| Czerwiec 1918 | Zakup gazety „Münchener Beobachter” przez Towarzystwo Thule | Stworzenie organu prasowego, który później stanie się główną gazetą NSDAP |
| 9 listopada 1918 | Rewolucja w Bawarii, proklamowanie republiki przez Kurta Eisnera | Towarzystwo Thule rozpoczyna działalność przeciwko lewicowemu rządowi |
| Styczeń 1919 | Założenie Niemieckiej Partii Robotników (DAP) przez Karla Harrera i Antona Drexlera | Powstanie partii, która później przekształci się w NSDAP |
| Kwiecień 1919 | Aresztowanie i egzekucja kilku członków Towarzystwa Thule przez komunistów | Osłabienie organizacji i początek jej schyłku |
| Maj 1919 | Rudolf von Sebottendorf opuszcza Monachium | Faktyczny koniec aktywnej działalności Towarzystwa Thule |
| Wrzesień 1919 | Adolf Hitler wstępuje do DAP | Początek politycznej kariery Hitlera |
| Luty 1920 | Przemianowanie DAP na NSDAP | Narodziny Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników |
| Grudzień 1920 | Przejęcie „Münchener Beobachter” przez NSDAP i zmiana nazwy na „Völkischer Beobachter” | Stworzenie głównego organu prasowego partii nazistowskiej |
| Grudzień 1923 | Śmierć Dietricha Eckarta | Odejście jednego z najważniejszych mentorów Hitlera |
| 1925 | Publikacja pierwszego tomu „Mein Kampf” z dedykacją dla Dietricha Eckarta | Utrwalenie ideologicznego wpływu Towarzystwa Thule na nazizm |
Wpływ na ideologię III Rzeszy
Zamek Wewelsburg – centrum okultystyczne SS pod kierownictwem Heinricha Himmlera
Wpływ Towarzystwa Thule na ideologię III Rzeszy był głęboki i wielowymiarowy, choć często pomijany w oficjalnej historiografii nazizmu. Elementy okultystyczne i mistyczne, które stanowiły fundament Towarzystwa, znalazły odzwierciedlenie w wielu aspektach nazistowskiej doktryny i praktyki.
Ariozofia i kult rasy
Jednym z najważniejszych elementów ideologii Towarzystwa Thule, który został przejęty przez nazizm, była ariozofia – rasistowska doktryna głosząca wyższość rasy aryjskiej. Koncepcja ta, rozwinięta przez Guido von Lista i Jörga Lanza von Liebenfelsa, stała się fundamentem nazistowskiej polityki rasowej.
Nazistowska obsesja na punkcie „czystości rasowej”, która doprowadziła do Holokaustu i innych zbrodni, miała swoje korzenie w okultystycznych teoriach propagowanych przez Towarzystwo Thule.
Mistycyzm i okultyzm w SS
Rekonstrukcja ceremonii SS w zamku Wewelsburg
Heinrich Himmler, szef SS i jeden z najważniejszych przywódców III Rzeszy, był głęboko zainteresowany okultyzmem i germańskim mistycyzmem. Pod jego kierownictwem SS przekształciło się w quasi-religijny zakon, który miał być „arystokracją nowych Niemiec”.
Zamek Wewelsburg w Nadrenii Północnej-Westfalii został przekształcony przez Himmlera w centrum okultystyczne SS. W zamku znajdowała się „Sala Generałów” z 12 kolumnami, symbolizującymi 12 rycerzy Króla Artura, oraz „Sala Obergruppenfuehrerów” z czarnym słońcem na podłodze – symbolem nawiązującym do nordyckiej mitologii.
Ahnenerbe – dziedzictwo przodków
W 1935 roku Himmler założył Ahnenerbe (Dziedzictwo Przodków) – organizację badawczą, której celem było udowodnienie wyższości rasy aryjskiej poprzez badania archeologiczne, antropologiczne i historyczne. Organizacja ta prowadziła ekspedycje do Tybetu, na Bliski Wschód i do Skandynawii w poszukiwaniu śladów „aryjskich przodków”.
Ahnenerbe było bezpośrednią kontynuacją idei Towarzystwa Thule, które dążyło do odkrycia i odtworzenia starożytnej wiedzy germańskich przodków.
„Wierzę, że przyjdzie dzień, gdy stworzymy elitę, która przeszła przez wszystkie próby i jest czysta jak kryształ. Wówczas ta elita będzie rządzić Europą, a może i całym światem.”
Współczesne teorie spiskowe i popkultura
Towarzystwo Thule w popkulturze – kadr z filmu „Hellboy” (2004)
Historia Towarzystwa Thule, z jej mieszanką okultyzmu, polityki i rasizmu, stała się inspiracją dla licznych teorii spiskowych oraz dzieł popkultury. Tajemniczy charakter organizacji i jej powiązania z nazizmem sprawiły, że stała się ona fascynującym tematem dla twórców i odbiorców kultury masowej.
Teorie spiskowe
Wokół Towarzystwa Thule narosło wiele teorii spiskowych, które znacznie wykraczają poza historyczne fakty. Do najpopularniejszych należą:
- Teoria o „wewnętrznym zakonie” Towarzystwa – tajemniczym Zakonie Thule, który miał być jeszcze bardziej ekskluzywny i potężny
- Spekulacje o rzekomym członkostwie Hitlera w Towarzystwie Thule
- Teorie o powiązaniach Towarzystwa z mitycznym Towarzystwem Vril, które miało posiadać dostęp do tajemniczej energii „vril”
- Opowieści o nazistowskich ekspedycjach na Antarktydę w poszukiwaniu wejścia do podziemnego świata Agartha lub Szambali
- Teorie o nazistowskiej technologii UFO inspirowanej wiedzą przekazaną przez Towarzystwo Thule
Większość tych teorii nie ma oparcia w faktach historycznych i należy je traktować jako współczesne mity miejskie.
Towarzystwo Thule w popkulturze
Towarzystwo Thule w grze z serii Wolfenstein
Towarzystwo Thule stało się popularnym motywem w filmach, grach komputerowych, komiksach i literaturze. Oto kilka przykładów:
Filmy i seriale:
- „Hellboy” (2004) – Towarzystwo Thule próbuje przywołać demony, aby pomogły nazistom wygrać II wojnę światową
- „Iron Sky” (2012) – naziści uciekają na ciemną stronę Księżyca, gdzie budują flotę kosmiczną
- „Hunters” (2020) – serial Amazona, w którym pojawiają się wątki nazistowskiego okultyzmu
- „Indiana Jones i ostatnia krucjata” (1989) – naziści poszukują Świętego Graala
Gry komputerowe:
- Seria „Wolfenstein” – naziści wykorzystują okultystyczną wiedzę do tworzenia superbroni
- „Call of Duty: Vanguard” – zawiera wątki nazistowskiego okultyzmu
- „Assassin’s Creed” – w niektórych częściach pojawiają się nawiązania do Towarzystwa Thule
- „Bloodrayne” – wampirzyca walczy z nazistowskimi okultystami
Literatura:
- „Jutro należy do mnie” Chrisa Robersona – alternatywna historia, w której naziści wygrywają wojnę dzięki okultystycznej wiedzy
- „Światło, które gaśnie” Roberta Goddarda – thriller historyczny z wątkami Towarzystwa Thule
- „Mroczna Wieża” Stephena Kinga – zawiera nawiązania do nazistowskiego okultyzmu
- „Labirynt duchów” Carlosa Ruiza Zafóna – pojawia się wątek nazistowskich poszukiwań okultystycznych artefaktów
W większości tych dzieł Towarzystwo Thule jest przedstawiane jako złowroga organizacja okultystyczna, której członkowie posiadają nadnaturalne moce lub dostęp do tajemnej wiedzy. Choć takie przedstawienie jest dalekie od historycznej prawdy, pokazuje ono, jak silnie historia Towarzystwa Thule oddziałuje na zbiorową wyobraźnię.
Dziedzictwo Towarzystwa Thule
Współczesna demonstracja neonazistów z symboliką nawiązującą do Towarzystwa Thule
Dziedzictwo Towarzystwa Thule jest złożone i kontrowersyjne. Z jednej strony, organizacja ta odegrała istotną rolę w kształtowaniu ideologii, która doprowadziła do jednej z największych tragedii w historii ludzkości. Z drugiej strony, jej historia stanowi fascynujący przypadek studyjny pokazujący, jak marginalne idee okultystyczne mogą wpłynąć na główny nurt polityki.
Współcześnie symbolika i ideologia Towarzystwa Thule są wykorzystywane przez niektóre grupy neonazistowskie i skrajnie prawicowe. Jednocześnie, historia organizacji jest badana przez historyków jako ważny element zrozumienia genezy nazizmu i jego ideologicznych korzeni.
Towarzystwo Thule przypomina nam, że ekstremistyczne ideologie często wyrastają z połączenia mistycyzmu, pseudonauki i politycznego radykalizmu. Jest to lekcja, która pozostaje aktualna również w dzisiejszych czasach.
Podsumowanie
Towarzystwo Thule, choć działało zaledwie przez kilka lat, wywarło nieproporcjonalnie duży wpływ na historię XX wieku. Jako ideologiczna kolebka nazizmu, dostarczyło nie tylko symboli i idei, ale również kadr dla ruchu, który wkrótce miał pogrążyć świat w najkrwawszym konflikcie w dziejach.
Historia Towarzystwa Thule pokazuje, jak niebezpieczne może być połączenie okultyzmu, rasizmu i politycznego radykalizmu. Jest to przestroga, która nie straciła na aktualności również w XXI wieku.
Bibliografia
- Goodrick-Clarke Nicholas, „Okultystyczne źródła nazizmu”, Aletheia, 2010
- King Francis X., „Szatan, swastyka i okultyzm w partii nazistowskiej”, Axis 1996
- Kurlander Eric, „Demony Hitlera. Ezoteryczne korzenie III Rzeszy”, Państwowy Instytut Wydawniczy 2018
- Phelps Reginald H., „Before Hitler Came: Thule Society and Germanen Orden”, Journal of Modern History, 1963
- Toland John, „Hitler. Reportaż biograficzny”, Albatros 2014
- Hancock Graham, „Władca Świata”, Amber, 2016
- Maclellan Alec, „The Lost World of Agharti: The Mystery of Vril Power”, Souvenir Press, 1982
