2018
Stanisław August Poniatowski urodził się 17 stycznia 1732 roku w Wołczynie. Był ostatnim królem Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Panował od 1764 do 1795 roku.
Wtedy to Polska przeżywała wiele zmian. Były to reformy oświeceniowe i dramatyczne wydarzenia polityczne. W tym czasie Polska została podzielona przez inne państwa.
Poniatowski starał się wzmocnić Polskę na arenie międzynarodowej. Chciał też modernizację kraju w duchu epoki oświecenia. Jego rządy to także wiele kontaktów dyplomatycznych.
Skomplikowane relacje z Rosją miały duży wpływ na losy Polski. Ostatecznie Rosja doprowadziła do upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Stanisław August Poniatowski urodził się 17 stycznia 1732 roku w Wołczynie. Jego rodzina, Poniatowscy, miała herb Ciołek. Jego ojciec to Stanisław Poniatowski, a matka Konstancja z Czartoryskich.
Otrzymał świetne wykształcenie. Odbył Grand Tour po Europie. Poznał tam kulturę i politykę wielkich mocarstw. Jego młodość przypadała na trudny czas dla Rzeczypospolitej.
Był średniego wzrostu, ale miał dobrą sylwetkę. W życiu miał wiele romansów. Wśród nich były Henrietta de Puget, Joanna Sapieżyna, Katarzyna II, Magdalena Lubomirska i Izabela Czartoryska.
Jego lata młodości były ważne dla historii Polski. W 1764 roku został wybrany królem. Koronacja odbyła się w Warszawie 25 listopada 1764 roku. W jego czasie wprowadzono ważne reformy edukacyjne i administracyjne.
"Stanisław August Poniatowski miał szerokie horyzonty, będąc wykształconym w duchu oświeceniowym władcą, który dążył do modernizacji kraju."
Stanisław August Poniatowski zaczął karierę jako sekretarz poselstwa angielskiego w Petersburgu. Dwukrotnie przebywał w Rosji, co było dla niego szkołą dyplomacji. Tam poznał przyszłą carycę Katarzynę II, co miało duże znaczenie dla jego kariery.
Był związany z wpływową rodziną Czartoryskich. Stali się oni jego kandydatami na tron po śmierci Augusta III. Jego doświadczenie i znajomości były kluczowe dla jego sukcesu.
"Kiedy w 1764 roku Stanisław August Poniatowski został koronowany na króla Polski, postawił przed sobą ambitny cel uzyskania uznania państw zagranicznych dla swojej władzy."
Nie wszystkie kraje od razu uznały jego panowanie. Ale Poniatowski nie poddał się, wykorzystując swoje kontakty z Petersburga.
Jego działalność polityczna i doświadczenie zrobili z niego ważną postać w Rzeczypospolitej. Odgrywał dużą rolę w historii Polski.
Stanisław August Poniatowski został wybrany królem Polski w 1764 roku. Miał wsparcie Rosji i interwencję wojskową. Chciał zmodernizować i wzmocnić Rzeczpospolitą.
Wprowadzał nowe reformy. Chciał mocniejszej władzy królewskiej i nowocześniejszego ustroju państwa.
W 1765 roku założył Szkołę Rycerską. Miała ona kształcić urzędników i wojskowych. Poniatowski także tworzył polską służbę dyplomatyczną. To poprawiło relacje z innymi krajami.
"Stanisław August Poniatowski był przede wszystkim pragmatykiem, który starał się uzyskać jak najwięcej w trudnej sytuacji geopolitycznej Polski."
Elekcja w 1764 roku i próby reform nie spotkały się z poparciem społeczeństwa. Poniatowski miał opozycję magnacką. Jego działania były ograniczane przez zewnętrzne wpływy.
Mimo trudności, Stanisław August Poniatowski jest ważną postacią w historii Polski. Próbował stawić czoła wyzwaniom swojej epoki. Chciał wprowadzić reformy i modernizację kraju.
Król Stanisław August Poniatowski był wielkim promotorem oświecenia w Polsce. W 1765 roku założył Teatr Narodowy, co było ważnym krokiem dla kultury. Wspierał też czasopismo "Monitor", które było centrum oświeceniowych idei.
W 1773 roku założył Komisję Edukacji Narodowej, pierwsze ministerstwo edukacji w Europie. Ta instytucja zmieniła system nauczania, wprowadzając nowe metody i przedmioty.
"Król Stanisław August Poniatowski był niezwykle aktywnym patronem kultury, sztuki i nauki. Jego słynne 'obiady czwartkowe' gromadziły elitę intelektualną ówczesnej Warszawy, sprzyjając wymianie idei i rozwojowi polskiej myśli oświeceniowej."
Pod rządami króla, polska kultura rozwijała się dynamicznie. Wiele osób, jak Ignacy Krasicki, otrzymało wsparcie od króla.
Choć Rzeczpospolita miała wiele problemów, czas rządów Stanisława Augusta był bardzo ważny. Król wspierał naukę, sztukę i literaturę, dbając o kulturowe dziedzictwo kraju.
Stanisław August Poniatowski miał trudną politykę zagraniczną. Jego reformy sprowokowały interwencję Rosji i wybuch konfederacji barskiej. To wszystko skończyło się I rozbiorem Polski w 1772 roku.
Jako król, Stanisław August musiał łączyć dążenie do niezależności z utrzymaniem dobrych relacji z Rosją. Rosja była potężna i chroniła jego tron.
Rosja była kluczowa dla władzy Stanisława Augusta. Imperatorka Katarzyna II potwierdziła, że dzięki Rosji został królem w 1764 roku. Musiał więc dbać o dobre stosunki z Petersburgiem.
Jego polityka balansowania między Rosją a reformami doprowadziła do konfederacji barskiej. To z kolei spowodowało I rozbór Polski w 1772 roku.
W XVIII wieku Europa była pod wpływem konfliktu między Francją a Austrią. To wpływało na politykę Rosji. Petersburg miał sojusz z Wiedniem od 1726 roku.
W rezultacie, Polska była pod protektoratem Austrii, Prus i Rosji. Rosja miała największy wpływ.
"Według ówczesnych polityków, wyłącznie Rosja wywierała znaczący wpływ na Rzeczpospolitą, wykorzystując siłę zbrojną jako główny instrument."
Stanisław August chciał dobrych relacji z Rosją. W 1794 roku, przed III rozborem, Katarzyna II nakazała wysłanie Nikołaja Repnina. Repnin zmusił króla do abdykacji.
W latach 1788-1792 obradował Sejm Wielki, kluczowe zgromadzenie polityczne w historii XVIII-wiecznej Polski. Kulminacją jego prac było uchwalenie Konstytucji 3 maja 1791 roku. Stanisław August Poniatowski był jednym z głównych autorów tej konstytucji. Celem były reformy wzmocnienia państwa i modernizacji ustroju.
Konstytucja 3 Maja została uchwalona 3 maja 1791 roku. Była to pierwsza w Europie i druga na świecie nowoczesna konstytucja. Wprowadzała monarchię konstytucyjną i zachowującą stanową strukturę społeczeństwa. Składała się z 11 artykułów, wprowadzając trójpodział władzy i ograniczając przywileje szlachty.
Niestety, Konstytucja 3 Maja przestała obowiązywać praktycznie od 24 lipca 1792 roku. Król Stanisław August Poniatowski przystąpił do konfederacji targowickiej. Mimo to, Konstytucja miała fundamentalne znaczenie dla przetrwania narodu polskiego i odbudowy państwa. Polscy obywatele obchodzą święto państwowe 3 maja, upamiętniając jej uchwalenie.
"Konstytucja 3 Maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną konstytucją."
Wzmocnienie państwa polskiego poprzez Sejm Wielki i Konstytucję 3 Maja było próbą przebudowy państwa w duchu oświeceniowym. Sojusz z Prusami miał wzmocnić Rzeczpospolitę wobec zagrożenia ze strony Rosji.
Po uchwaleniu przez Sejm Czteroletni reformistycznej Konstytucji 3 Maja w 1791 roku, znacznie wzrosła moc króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Zmiany te ograniczyły wpływy Rosji. Ale przeciwnicy tych zmian zawiązali konfederację targowicką.
Konfederaci, wspierani przez Rosję, wkroczyli do Polski. Rozpoczęli wojnę w obronie Konstytucji.
Mimo początkowych sukcesów, król Stanisław August Poniatowski stracił wiarę w długotrwałe oparcie się. W rezultacie przystąpił do Targowicy, uznając rosyjską interwencję. W 1793 roku, na sejmie grodzieńskim, zatwierdził on II rozbiór Polski. Rzeczpospolita straciła około 45% swojego terytorium.
"Nie możemy dłużej opierać się potędze Rosji. Nasza jedyna nadzieja leży w przystąpieniu do Targowicy." - król Stanisław August Poniatowski
Decyzja króla o przystąpieniu do Targowicy spotkała się z szeroką krytyką. Zwolennicy reform i obrony Konstytucji 3 Maja byli z niej głęboko rozczarowani. Upadek Konstytucji i II rozbiór Polski to dotkliwa porażka dla polskiej państwowości. Doprowadziło to do dalszego osłabienia i podziału kraju.
Stanisław August Poniatowski, król Polski w latach 1764-1795, dołączył do powstania kościuszkowskiego w 1794 roku. Jednak jego rola była niewielka. Po klęsce powstania i III rozbiorze Polski, król opuścił Warszawę i udał się do Grodna.
Tadeusz Kościuszko, absolwent Szkoły Rycerskiej założonej przez Stanisława Augusta, był głównym liderem insurekcji. Wcześniej walczył z Brytyjczykami w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Powrócił do Polski w 1784 roku i wstąpił do wojska w 1789 roku.
W 1792 roku Kościuszko bronił Konstytucji 3 Maja i niepodległości Polski w wojnie z Rosją. Dwa lata później, 4 kwietnia 1794 roku, rozpoczęło się powstanie pod jego przywództwem. Jednak ostatecznie zakończyło się upadkiem. Stanisław August, choć formalnie do niego przystąpił, de facto nie odegrał w nim istotnej roli.
Kościuszko znał króla z czasów Korpusu Kadetów. Król finansował jego edukację we Francji, ale plany zostały zakłócone przez trudności finansowe.
"Kościuszko i jego podwładni złożyli przysięgę na wierność Konstytucji 3 Maja 10 maja, demonstrując swoje poparcie dla tej ustawy."
Pomimo związków, Stanisław August Poniatowski nie odegrał znaczącej roli w powstaniu kościuszkowskim. Powstanie ostatecznie doprowadziło do upadku Rzeczypospolitej i III rozbioru Polski w 1795 roku. Król opuścił Warszawę i udał się na wygnanie, kończąc panowanie dynastii Poniatowskich na polskim tronie.
Stanisław August Poniatowski musiał abdykować 25 listopada 1795 roku. Przeszedł na służbę Rosji. Spędził ostatnie lata na wygnaniu w Petersburgu, gdzie zmarł 12 lutego 1798 roku.
Początkowo pochowano go w Petersburgu. Później jego ciało przeniesiono do Wołczyna. Ostatecznie spoczął w krypcie św. Leonarda na Wawelu w Krakowie.
Abdykacja w 1795 roku była bolesnym końcem panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jego życie na wygnaniu w Petersburgu było trudne. Ale mimo to, zapisał się w historii jako reformator.
Jego rządy nie uratowały Polski przed rozbiorami. Ale Stanisław August Poniatowski pozostaje ważną postacią. Próbował modernizować państwo w trudnych czasach.
